Wstęp
Jako lekarz okulista, często spotykam się z pytaniami, co należy robić, aby poprawić funkcję narządu wzroku i jaką profilaktykę stosować, aby oczy służyły nam przez całe życie. Odpowiedź jest następująca: należy zadbać o dobre funkcjonowanie całego organizmu. Dlaczego? Ponieważ w oku skupiają się różne tkanki – m.in. komórki nerwowe, naczynia krwionośne, włókna kolagenowe, włókna mięśniowe – i troszcząc się o cały organizm, dbamy też o nasz narząd wzroku.
Jakie ważne elementy wchodzą w skład oka?
W siatkówce, która przetwarza bodźce świetlne w elektryczne (można ją porównać do matrycy w aparacie fotograficznym), występują komórki nerwowe. Naczynia krwionośne (tzw. naczyniówka) to element, który zaopatruje oko w substancje odżywcze i odbiera zużyte produkty. Włókna kolagenowe budują szkielet oka, czyli tzw. twardówkę, oraz wchodzą w skład optyki oka, czyli soczewki i rogówki. Mięśnie oka, tzw. rzęskowe, regulują moc soczewki, tak żebyśmy mogli dobrze widzieć z każdej odległości.
O co należy zadbać?
Specjaliści podkreślają, że mamy 5 filarów zdrowego życia: dieta, suplementacja, sen nocny, wysiłek fizyczny i działanie antystresowe. Różni autorzy wskazują na różną kolejność tych elementów, ale wszyscy są zgodni co do tego, że każdy z nich jest ważny i żadnego nie możemy zaniedbywać. Jeśli dbamy o te filary, troszczymy się jednocześnie o nasz wzrok. Warto zwrócić uwagę na to, że temat jest bardzo obszerny i trudno go omówić w kilku słowach. Dlatego też proponuję cykl wpisów, które będą rozszerzać ten temat.
Jakie jest moje zdanie na temat 5 kolejności filarów?
Uważam, że przedstawiona kolejność jest prawidłowa. Chciałbym jedynie podkreślić, że w przypadku diety ważne jest nie tylko to, co zjadamy, ale też to, jak trawimy i jak wchłaniamy substancje odżywcze. Można się bardzo zdrowo odżywiać, ale jednocześnie mieć źle funkcjonujące jelita; w takiej sytuacji organizm nie wchłonie odpowiedniej ilości potrzebnych substancji i nie będzie funkcjonował tak, jak należy.
Dlaczego coraz więcej osób ma wadę wzroku?
Moja prywatna teoria jest następująca. Wszyscy mamy nadmiar pracy wzrokowej z bliska – ze względu na wczesne rozpoczęcie edukacji, wszechobecne smartfony, tablety i komputery. Praca z bliska oznacza konieczność napięcia mięśni oka, a to z kolei powoduje nieznaczne wydłużenie gałki ocznej w osi przód–tył. Jeżeli budowa włókien kolagenowych oczu jest prawidłowa, po skończeniu pracy z bliska wszystko wraca do stanu wyjścia. Ale jeśli budowa szkieletu oka jest nieprawidłowa, ten ciągły bodziec wydłużający oko powoduje, że gałka oczna staje się rozciągnięta na stałe. Za długa gałka oczna to nic innego jak wada wzroku – krótkowzroczność. Po korekcji wady wzroku przez specjalistę (zaczynamy nosić okulary lub soczewki) opisany scenariusz powtarza się – nadal rozciągamy gałkę oczną i w ten sposób krótkowzroczność cały czas narasta. Mniejsze znaczenie ma w tym całym procesie genetyka, którą obwinia się niesłusznie o prawie wszystkie choroby.
Jak zapobiec narastaniu krótkowzroczności?
Z jednej strony należy stosować specjalną korekcję – okulary lub soczewki kontaktowe hamujące narastanie wady. Umożliwiają one pracę z bliska z mniejszym napięciem mięśni oka, a tym samym z mniejszym bodźcem rozciągania twardówki. W tym miejscu zaznaczę, że stosowanie zwykłych okularów lub soczewek kontaktowych, nie tylko nie hamuje narastania wad wzroku lecz wręcz nasila cały ten szkodliwy proces. Z drugiej strony powinniśmy zadbać o wzmocnienie struktury twardówki oka – poprzez dietę, poprawę trawienia i odpowiednią suplementację. Dzięki temu twardówka będzie się mniej rozciągać. Nie zapominajmy też o poprawie jakości snu, wysiłku fizycznym i działaniach antystresowych, które poprawiają funkcję całego organizmu i wzmocnią struktury oka.
W kolejnym wpisie przyjrzymy się pierwszemu filarowi zdrowego życia – diecie. Powiem o tym, co należy jeść, jakie produkty ograniczyć, a jakie wykluczyć z naszego jadłospisu.